Van oudsher ging het vervoer vooral over water. Er waren toen nauwelijks wegen en de wegen die er waren, waren van zand of klei. Zomers was het geen pretje om met een koets over  rulle zand- en hobbelige paden te rijden. Kleipaden waren met name ’s winters slecht begaanbaar vanwege de modder.

Men gaf dus de voorkeur aan de trekschuit, dat was bovendien veiliger en men kon meer meenemen. Begin 17e eeuw ging het steeds beter met de economie en toen nam ook het vervoer over water toe. Er werden steeds meer kanalen gegraven en samen met al bestaande waterwegen ontstond er een heel trekvaartenstelsel. De eerste trekvaart werd aangelegd in 1631 tussen Amsterdam en Haarlem. Binnen 30 jaar bestond er in ons land een aaneengesloten netwerk van 415 km trekvaart met op elkaar afgestemde dienstregelingen. Voor onze regio belangrijke trekvaarten waren de Gooische- en ’s-Gravelandsevaart in combinatie met de Vecht van Hilversum naar Amsterdam en de Naardertrekvaart van Bussum en Naarden via Muiden naar Amsterdam.

Toen ‘s-Graveland in de 17e eeuw werd ontgonnen profiteerde Hilversum mee want Hilversum kreeg toestemming om een vaart te graven waarmee het aansluiting kreeg op het landelijk net van waterwegen. Het vervoer ging per trekschuit. Dit waren vrij lange smalle boten. Op de schuit stond een korte mast waaraan een lijn was verbonden naar het paard op het jaagpad.

Vanaf de wal werden de schepen voortgetrokken door paarden of mensen, knechten maar soms ook vrouwen of kinderen. Dit werd jagen genoemd en het pad langs het water was het jaagpad of trekpad. Begin 19e eeuw was het hoogtepunt van de trekschuit. Veel buitenlanders werden aangetrokken voor een tochtje met de trekschuit. Het is opmerkelijk dat er in de trekschuitperiode, die ruim twee eeuwen duurde (tweede helft 17e tot en met tweede helft 19e eeuw), nauwelijks technische veranderingen zijn doorgevoerd. De enige opvallende verbetering was de toevoeging van de roef. Dat moet omstreeks 1750 de gewoonte zijn geworden. Er kon voor een plaatsje in de geriefelijker roef een hogere vaarprijs worden bedongen. Na de Franse tijd nam de betekenis van de trekschuit voor personenvervoer geleidelijk af. In de loop van de 19e eeuw werden er steeds meer straatwegen aangelegd waardoor het vervoer per diligence de trekschuit steeds meer ging vervangen. De diligence hield het in Hilversum nog vol tot 1874, toen de Oosterspoorlijn Hilversum aansloot op het landelijk spoorwegnet.

We fietsen langs de Gooise Vaart naar ‘s-Graveland en dan verder langs het Naardermeer en de Naardense wijk Keverdijk naar de Naardertrekvaart en naar de Vesting Naarden. Via de oude haven van Bussum fietsen we weer terug naar Hilversum.

Deze nieuwe middagtocht wordt gereden op zondag 1 mei 2022 en op zaterdag 16 juli 2022.
Vertrek om 13.30 uur vanaf de Kerkbrink in Hilversum (voor het Museum).

Door op onderstaande link te klikken krijgt u een indruk van een trekschuit over de Hollandse IJssel:
Trekschuit Gouden eeuw – YouTube

TERUG NAAR ROUTES